Velayet Davaları

Velayet ile ilgili sorularınızı 20 yıldan fazladır boşanma avukatlığı yaptığım için defalarca cevapladım.  Şimdi bu sorulara cevap veren bir makale paylaşmanın sizin için faydalı olacağını düşündüm.  Daha fazla bilgiye ihityacınız olduğunda bana 0555 724 03 52 no'lu hattımdan ulabilirsiniz.

Velayet Nedir? Velayet Davası Nasıl Açılır? Boşanma davalarında çocuklarının velayeti kime verilir? Velayetin Değiştirilmesi Nedenleri, Velâyetin kaldırılması Davası, boşanma davası sürecinde ve sonrasında merak edilen önemli hususlardandır. Öncelikle Velayet tanımı ile  başlamak istiyorum.

Velayet, yetişkin olmayan yani 18 yaşın altındaki çocukların bakım, korunma ve eğitim ihtiyaçlarını en iyi şekilde karşılamak amacıyla  anne ve babaya verilen hak ve ödevlerdir.

Türk Medeni Kanunu uyarınca, anne ve babanın evliliği devam ettiği sürece, müşterek çocuklarının velayet hakkını birlikte kullanmaktadırlar. Ebeveynlerden birinin vefatı durumunda velayet, hayatta kalan kişiye aittir. Anne babanın boşanması durumunda ise  kimin velayetinde kalacağına dair karar hâkimin kararı ile belirlenir.

Velayet için, hakim karar verirken dikkat ettiği en önemli konu çocuğun menfaati ve yaşıdır. 0-3 yaşına kadar çocuk, anne bakımına ve şefkatine ihtiyaç duyduğu dönem olduğu için anneye velayet verir. Bununla birlikte, çocuğun hayatının tehlikede olacağı olayların varlığında, çocuğun velayeti babaya verilebilir.

Çocuğun bakımını üstlenmesine hükmedilen diğer hısım ve akrabalar ise ebeveyn olarak değil vasi olarak atanmasıdır.

Velayet Hakkının Kapsamı

Evlenmeden çocuk sahibi olunması durumunda, doğumla birlikte anne ile çocuk arsında soy bağı kurulduğundan velayet anneye verilmektedir. “TMK’ nin  337. Maddesi - Ana ve baba evli değilse velayet anneye aittir.”

Öte yandan baba, babalık davası, babanın tanınması ve anne ile evlenmesiyle aile bağının kurulması yoluyla velayet haklarına sahip olabililir.

Evlat edinme durumunda, çocuğun biyolojik annesi ve babasının velayet hakkı sona er.mektedir. Evlat edinen anne babanın velayetine girmektedir.

Üvey çocuklar için ise Türk Medeni Kanunu'nun 338. Maddesi aşağıdaki gibidir..

• Eşler, yetişkin olmayan üvey çocuklarına da özen ve ilgi göstermekle yükümlüdürler.
• Diğer eş, kendi çocuğuna velayeti kullanan eşe uygun şekilde yardım eder; şartlar ve koşullar zorunlu kıldığı sürece çocuğun ihtiyaçlarını temsil eder.

Mahkeme, çocuğun velayetinin anne veya babada kalmasına karar verirken, velayeti alamayan taraf ile ortak çocuk arasında kişisel bir ilişki kurulmasına karar verir.

Bana Konuyla İlgili Aşağıdaki Linkten Sorularınızı İletebilirsiniz

 Velayet Davası Nasıl Açılır?

Velayet davası; çocuğun velayeti kendisinde olmayan eşin, velayeti kendisine vermesi için diğer eşe açtığı dava türüdür. Velayet davası açma hakkı yalnızca anne, baba ve evlat edinen ebeveynlere verilir.

Velayet değişiklikleri, mahkeme kararıyla yönetiltiği için, bir velayet davası ile yapılabilir. Velayet davası çocuğun menfaatlerine karşı durumların gerekçesiyle yazılan velayet davası dilekçesiyle yetkili Aile Mahkemesine başvurularak yapılır.

Boşanma Davasında Velayet

Boşanma davalarında, çocuğun velayeti genellikle en tartışmalı ve duygusal olarak en zorlayıcı konulardan biridir. Boşanma işlemi sırasında, çocuğun hangi ebeveynle yaşaması gerektiğine karar verilirken, çocuğun yaş, psikolojik durumu, ebeveynlerin maddi ve manevi durumları göz önünde bulundurulur.

Türk Medeni Kanunu’na göre, boşanmış eşler arasında velayet, çocuğun üstün yararı esas alınarak belirlenir. Velayetin kime verileceği, çocuğun hangi ebeveynle daha iyi bir yaşam süreceği ve her iki ebeveynin de çocuğun bakımını üstlenme kapasitesi dikkate alınarak belirlenir. Çocuğun yaşamını en az şekilde olumsuz etkilemek amacıyla, genellikle çocuğun düzeninin bozulmaması istenir. Bu süreçte mahkeme, çocuğun duygusal, fiziksel ve psikolojik gelişimini göz önünde bulundurur.

Velayeti kendinde olan anne ve / veya baba çocuğun çıkarlarına karşı hareket ederse, velayeti kaldırmak da mümkün olabilir.

Ayrıca bkz. Çocuğu Göstermeyenlerin Velayet Hakkındaki Değişiklik T.C. YARGITAY Hukuk Genel Kurulu ESAS NO : 2013/2-1926 KARAR NO : 2015/1139

Velayet Davalarında Çocuğun Üstün Yararı İlkesi

Velayet davalarında, çocuğun üstün yararı ilkesi, en temel ilke olarak kabul edilir. Bu ilke, çocuğun her türlü hakkının korunmasını ve en iyi şekilde gelişmesini sağlamak için ebeveynlerin sorumluluklarını belirler. Hâkim, çocuğun gelişim sürecine, hangi ebeveynin çocuğun bakımını daha iyi sağlayacağına karar verirken bu ilkeden hareket eder.

Çocuğun üstün yararının sağlanması, sadece fiziksel bakımını değil, aynı zamanda duygusal ve zihinsel sağlığını da kapsar. Bu nedenle hâkim, çocuğun psikolojik ve sosyal ihtiyaçlarını değerlendirirken uzman görüşlerine başvurur. Çocuğun duygusal güvenliği, gelecekteki gelişimi ve sağlıklı bir birey olarak yetişebilmesi için en uygun ortamın hangisi olduğu belirlenir.

Velayetin Belirlenmesinde Göz Önünde Bulundurulan Faktörler

Velayetin belirlenmesinde pek çok faktör göz önünde bulundurulur. En önemli faktörlerden biri, çocuğun üstün yararıdır. Bunun dışında, aşağıdaki kriterler de önemlidir:

• Çocuğun Yaşı ve Sağlık Durumu: Küçük yaşlardaki çocuklar için genellikle annelerinin bakımı tercih edilir. Ayrıca, çocuğun sağlık durumu da önemli bir faktördür.
• Ebeveynlerin Maddi ve Manevi Durumu: Ebeveynlerin finansal durumu, çocuğun eğitimini ve yaşam standartlarını etkiler. Ayrıca, ebeveynlerin psikolojik durumları, çocuğun bakımı açısından önemlidir.
• Ebeveynlerin Çocuğa Yönelik İlgi ve İlgisi: Ebeveynlerin çocuğa olan ilgisi, ilişkisi ve bakım kabiliyeti de karar aşamasında önemli bir etkendir.

Velayetin Değiştirilmesi ve Kaldırılması

Velayet, çocuğun üstün yararı doğrultusunda değiştirilebilir veya kaldırılabilir. Velayetin değiştirilmesi, genellikle çocuğun bakımını sağlayamayan, psikolojik veya fiziksel sorunları olan ebeveynler için söz konusu olur. Bu durumda, hâkim, çocuğun yaşamındaki değişikliklerin onun gelişimi üzerindeki olumsuz etkilerini en aza indirmek için yeni bir karar verir.

Velayetin kaldırılması, çocuğun bakımını üstlenemeyecek kadar ciddi bir durumun ortaya çıkması halinde gerçekleşir. Bu durumda çocuğun geleceği, devletin ve diğer sosyal hizmetlerin desteğiyle düzenlenebilir.

Velayet Davalarında Çocuğun Görüşü

Çocuğun görüşü, belirli yaş ve gelişim seviyesindeki çocuklar için önemlidir. 12 yaş ve üzerindeki çocuklar, genellikle mahkeme tarafından dinlenir ve görüşleri dikkate alınır. Çocuğun görüşlerinin alınması, onun psikolojik durumunu, gelecekteki yaşamını ve duygusal ihtiyaçlarını anlamaya yardımcı olur. Çocuk, yaşına uygun şekilde ve üzerinde baskı kurulmaksızın görüşlerini ifade etme hakkına sahiptir.

Velayet Davalarında Uzman Görüşleri

Velayet davalarında, uzman görüşleri, özellikle çocuğun ruhsal durumu, ebeveyn ilişkileri ve genel gelişimi açısından büyük önem taşır. Psikologlar, sosyal hizmet uzmanları ve çocuk gelişimi uzmanları, çocuğun içinde bulunduğu ortamı değerlendiren raporlar sunar. Bu raporlar, hâkimin doğru kararlar alabilmesi için yardımcı olur. Uzmanların raporları, çocuğun ruhsal, duygusal ve fiziksel gelişimi ile ilgili önemli ipuçları sunar.

Velayet Davası İçin Gerekli Belgeler

Velayet davası için gerekli belgeler, çocuğun menfaatlerine zarar veren değişiklik veya koşulların kanıtlarıyla birlikte bir velayet davası dilekçesi hazırlanır. Hazırlanan dilekçe ve deliller ile velayet davası açmak için  Aile Mahkemesi' ne başvurulur.

Boşanma davalarında, hâkim velayetin kime verileceğine ve şartlar hakkında karar vereceğinden ayrıca velayet davası açmaya gerek yoktur.

Velayet Davası Görevli ve Yetkili Mahkeme

Velayet davaları, aile mahkemelerinde görülür. Aile mahkemeleri, ailenin korunması ve çocukların en iyi şekilde yetişmesi amacıyla görevli olan mahkemelerdir.  Velayet davalarında yetkili görevli mahkeme, velayeti değiştirilmek istenen çocuğun nüfusa kayıtlı ikametgahının bulunduğu yerdeki Aile Mahkemeleridir.

Sık Sorulan Sorular

1.Boşanmış Ebeveynin Velayet Hakkı İptal Edilebilir mi?

Evet, çocuğun üstün yararını tehlikeye atan durumlar söz konusu olduğunda, hâkim velayeti değiştirebilir veya iptal edebilir.

2.Çocuğun Görüşü Her Zaman Alınır mı?

Hayır, çocuğun görüşü yalnızca belirli bir yaşa ve gelişim düzeyine ulaşmışsa alınır. Genellikle 12 yaş ve üzeri çocuklar dinlenir.

3.Velayet Davası Ne Kadar Sürer?

Velayet davalarının süresi, davanın karmaşıklığına ve mahkemenin yoğunluğuna bağlı olarak değişebilir. Genellikle birkaç ay sürebilir.

4.Velayet Davasında Ebeveynler Anlaşmazlık Yaşarsa Ne Olur?

Ebeveynlerin anlaşmazlık yaşaması halinde, mahkeme çocuğun üstün yararını göz önünde bulundurarak bir karar verir. Bu durumda, uzman raporları ve çocuğun görüşü de dikkate alınır.

5.Avukat Tutmalı Mıyım?

Velayet ve boşanma davaları gibi aile hukuku davalarında, avukat tutmak oldukça önemlidir. Avukat, müvekkilinin haklarını en iyi şekilde koruyan, doğru hukuki stratejiler geliştiren ve dava sürecinin düzgün bir şekilde işlemesini sağlayan kritik bir roldedir. Avukatsız bir dava süreci, müvekkilin yasal haklarını kaybetme riski taşır. Bu nedenle, özellikle karmaşık ve duygusal açıdan zorlayıcı aile davalarında bir avukattan profesyonel destek almak, en sağlıklı çözümü elde etmek için gereklidir.

Yazar: Boşanma Avukatı Semiha ASLAN

2 Çocuk Annesi, İstanbul Barosuna Kayıtlı, Avukatlık Mesleğine Aşık, Boşanma Alanında İhtisas Sahibi.

Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi mezunuyum. Bağ-Kur avukatlığından emekliye ayrıldıktan sonra kendi Avukatlık ofisimde serbest avukatlık yaparak mesleğimi aşkla icra etmeye devam ediyorum. Herkesin çalışırken zevk aldığı bir iş yapması, en iyi verimi sağlamasına neden olur  kanısındayım. Ayrıca İstanbul Barosu Başkanlığı CMK, Uygulama Merkezi ve Kadın Hakları Uygulama Merkezinde meslek içi eğitimlere katıldım. Özellikle boşanma, velayet ve edinilmiş mal paylaşımı davaları alanında ihtisas sahibiyim. Bana boşanma ile iligli danışmak için dilediğiniz zaman 0555 724 03 52 nolu hattımdan ulaşabilirsiniz.

 Velayet Davası Açmak İçin
Şimdi Yardım Alın

 ☏ 0555 724 03 52            ☏ 0216 606 0350

Bana Konuyla İlgili Aşağıdaki Linkten Sorularınızı İletebilirsiniz