Soybağının (Nesebin) Reddi, Tanıma ve Babalık Davası
Babalık Karinesi
Evlilik devam ederken veya evliliğin sona ermesinden başlayarak üç yüz gün içinde doğan çocuğun babası kocadır.
Bu süre geçtikten sonra doğan çocuğun kocaya bağlanması, annenin evlilik sırasında gebe kaldığının ispatıyla mümkündür.
Kocanın gaipliğine karar verilmesi halinde üç yüz günlük süre, ölüm tehlikesi veya son haber tarihinden işlemeye başlar. (mad.285)
Bu madde de çocuğu doğuran kadınla evli olan ya da evliliği sona ermiş bulunan kocanın çocukla olan soybağı düzenlemektedir.
Karinelerin Çakışması
Çocuk, evliliğin sona ermesinden başlayarak üç yüz gün içinde doğmuş ve anne de bu arada yeniden evlenmiş olursa, ikinci evlilikteki koca baba sayılır.
Bu karine çürütülürse ilk evlilikteki koca baba sayılır.(mad. 290)
Soybağının (Nesebin) Reddi Davası
1- Kimler Dava Açabilir?
Koca soybağının reddi davasını açarak babalık karinesini çürütebilir.
Bu dava anne ve çocuğa karşı açılır.
Çocuk da soybağının reddi (nesebin reddi) davası açma hakkına sahiptir. Bu dava, ana ve kocaya karşı açılır.
Koca davayı, doğumu ve baba olmadığını veya annenin gebe kaldığı sırada bir başka erkek ile cinsel ilişkide bulunduğunu öğrendiği tarihten başlayarak bir yıl içinde açmak zorundadır.
Çocuk ise ergin olduğu tarihten başlayarak en geç bir yıllık içinde dava açmak zorundadır.
Gecikme haklı bir sebebe dayanıyorsa, bir yıllık süre bu sebebin ortadan kalktığı tarihte işlemeye başlar. (mad. 289)
Ergin olmayan çocuğa atanacak kayyım, atama kararının kendisine tebliğinden başlayarak bir yıl içinde soybağının reddi davasını açar.
2- Soybağının (Nesebin) Reddi Davasında İspat
Evlilik içinde ana rahmine düşme
- Çocuk evlilik içinde ana rahmine düşmüşse davacı, kocanın baba olmadığını ispat etmek zorundadır.
- Evlenmeden başlayarak en az yüzseksen gün geçtikten sonra ve evliliğin sona ermesinden başlayarak en fazla üçyüz gün içinde doğan çocuk evlilik içinde ana rahmine düşmüş sayılır.
Evlenmeden önce veya ayrı yaşama sırasında ana rahmine düşme
- Çocuk, evlenmeden önce veya ayrı yaşama sırasında ana rahmine düşmüşse, davacının başka bir kanıt getirmesi gerekmez.
- Ancak, gebe kalma döneminde kocanın karısı ile cinsel ilişkide bulunduğu konusunda inandırıcı kanıtlar varsa, kocanın babalığına ilişkin karine geçerliliğini korur.
3- Soybağının (Nesebin) Reddi Dava Açma Süresi
Koca davayı doğumu ve baba olmadığını veya ananın gebe kaldığı sırada başka erkek ile cinsel ilişkide bulunduğunu öğrendiği tarihten başlayarak bir yıl içinde açmak zorundadır.
Çocuk ise ergin olduğu tarihten başlayarak en geç bir yıllık içinde dava açmak zorundadır.
Gecikme haklı bir sebebe dayanıyorsa, bir yıllık süre bu sebebin ortadan kalktığı tarihte işlemeye başlar. (mad. 289)
4- Soybağının Reddi Davasında Diğer İlgililerin Dava Hakkı
Dava açma süresinin geçmesinden önce kocanın ölmesi veya gaipliğine karar verilmesi ya da sürekli olarak ayırt etme gücünü kaybetmesi hâllerinde kocanın altsoyu, anası, babası veya baba olduğunu iddia eden kişi, doğumu ve kocanın ölümünü, sürekli olarak ayırt etme gücünü kaybettiğini veya hakkında gaiplik kararı alındığını öğrenmelerinden başlayarak bir yıl içinde soybağının reddi davasını açabilir.
Ergin olmayan çocuğa atanacak kayyım, atama kararının kendisine tebliğinden başlayarak bir yıl içinde soybağının reddi davasını açar.
Kocanın açacağı soybağının reddi davasına ilişkin hükümler kıyas yoluyla uygulanır.
5- Sonradan Evlenme Halinde Soybağı (Nesep) Nasıl Belirlenir?
Evlilik dışında doğan çocuk, ana ve babasının birbiriyle evlenmesi hâlinde kendiliğinden evlilik içinde doğan çocuklara ilişkin hükümlere tâbi olur.
Eşler, evlilik dışında doğmuş olan ortak çocuklarını, evlenme sırasında veya evlenmeden sonra, yerleşim yerlerindeki veya evlenmenin yapıldığı yerdeki nüfus memuruna bildirmek zorundadırlar.
Bildirimin yapılmamış olması, çocuğun evlilik içinde doğan çocuklara ilişkin hükümlere tâbi olmasını engellemez.
Daha önce tanıma veya babalığa hükümle soybağı (nesep) kurulmuş çocukların ana ve babası birbiriyle evlenince, nüfus memuru re’sen gerekli işlemi yapar. (mad. 293)
6- Sonradan Evlenme Durumunda Soybağına İtiraz
Ana ve babanın yasal mirasçıları, çocuk ve Cumhuriyet Savcısı sonradan evlenme yoluyla soybağının kurulmasına itiraz edebilirler. İtiraz eden, kocanın baba olmadığını ispatla yükümlüdür.
Çocuğun altsoyu da, çocuğun ölmüş ya da ayırt etme gücünü sürekli olarak kaybetmiş olması hâlinde itiraz hakkına sahiptir.
Tanımanın iptaline ilişkin hükümler kıyas yoluyla uygulanır. (mad. 294)
Yine evlenme ile soybağının düzeltilmesine itiraz davalarında gecikmeyi haklı kılan sebepler varsa davanın bu sebebin ortadan kalktığı tarihten itibaren bir yıl içinde açılması gerektiği unutulmamalıdır.
7- Soybağının (Nesbin) Reddi Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme
Soybağının reddi, yani nesebin düzeltilmesi davasına bakmaya Aile Mahkemesi görevlidir.
Davaya bakmaya yetkili mahkemeler şunlardır:
- Davacı veya davalı taraflardan herhangi birinin yerleşim yeri mahkemesi *soybağının düzeltilmesi davasını** görmeye yetkilidir.
- Çocuğun doğduğu yerleşim yeri mahkemesi de soybağının reddi davasına bakmaya yetkilidir.
8-Soybağının Reddi Davası Masrafları Ne Kadardır ve Neleri Kapsamaktadır ?
Soybağının reddi davası masrafları başta dava dilekçesi, davanın açılması için gereken harç ile birlikte dava sırasında gerekli olması halinde babalık testini, bilirkişi raporlarını, yapılacak tebligatları kapsamaktadır. Bunların haricinde avukat ile yol alınması halinde soybağının reddi dava masrafları vekalet ücretini de içerecektir.
9- Soybağının reddi davasında DNA testi yapılabilir mi?
Soybağının reddi davasında baba ya da çocuk babalık karinesini çürütmek amacıyla mahkemeye başvurmaktadır. Bu bağlamda söz konusu karinenin çürütülmesi her türlü delille ispat olunabilecektir. Yani DNA testi elbette önem arz etmektedir.
Soybağının reddi davasında DNA testi hakim tarafından istenebilmektedir. Zira hakim soybağına ilişkin davalarda maddi olguları re’sen araştıracaktır. Dolayısıyla soybağının reddi davasında DNA testi istendiğinde taraflar buna rıza göstermelidir. Çünkü TMK 284 uyarınca hakim DNA testinden beklenen sonucu rıza göstermeyen tarafın aleyhine yorumlayacaktır.
Soybağının Babalık Hükmü ile Kurulması
Babalık davası
Çocuk ile baba arasındaki soybağının mahkemece belirlenmesini ana ve çocuk isteyebilirler.
Dava babaya, baba ölmüşse mirasçılarına karşı açılır.
Babalık davası, Cumhuriyet savcısına ve Hazineye; dava ana tarafından açılmışsa kayyıma; kayyım tarafından açılmışsa anaya ihbar edilir.
Babalık davasında karine
Davalının, çocuğun doğumundan önceki üçyüzüncü gün ile yüzsekseninci gün arasında ana ile cinsel ilişkide bulunmuş olması, babalığa karine sayılır.
Bu sürenin dışında olsa bile fiilî gebe kalma döneminde davalının ana ile cinsel ilişkide bulunduğu tespit edilirse aynı karine geçerli olur.
Davalı, çocuğun babası olmasının olanaksızlığını veya bir üçüncü kişinin baba olma olasılığının kendisininkinden daha fazla olduğunu ispatlarsa karine geçerliliğini kaybeder.
Babalık davasında hak düşürücü süreler
Babalık davası, çocuğun doğumundan önce veya sonra açılabilir. Ananın dava hakkı, doğumdan başlayarak bir yıl geçmekle düşer.
Çocuk ile başka bir erkek arasında soybağı ilişkisi varsa, bir yıllık süre bu ilişkinin ortadan kalktığı tarihte işlemeye başlar.
Bir yıllık süre geçtikten sonra gecikmeyi haklı kılan sebepler varsa, sebebin ortadan kalkmasından başlayarak bir ay içinde dava açılabilir.
Babalık Davasında Ananın Malî Hakları
Ana, babalık davası ile birlikte veya ayrı olarak baba veya mirasçılarından aşağıdaki giderlerin karşılanmasını isteyebilir:
- Doğum giderleri,
- Doğumdan önceki ve sonraki altışar haftalık geçim giderleri,
- Gebelik ve doğumun gerektirdiği diğer giderler.
Çocuk ölü doğmuş olsa bile hâkim, bu giderlerin karşılanmasına karar verebilir.
Üçüncü kişiler veya sosyal güvenlik kuruluşlarınca anaya yapılan ödemeler, hakkaniyet ölçüsünde tazminattan indirilir.
Babanın Çocuğu Tanıması
Tanıma, babanın, nüfus memuruna veya Aile Mahkemesine yazılı başvurusu ya da resmî senette veya vasiyetnamesinde yapacağı beyanla olur.
Aile Mahkemesi kurulmayan yerlerde Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca belirlenen Asliye Hukuk Mahkemelerine verilmiştir. Bu mahkemeler davaya Aile Mahkemesi sıfatıyla bakacaklardır.
Tanıma beyanında bulunan kimse küçük veya kısıtlı ise, veli veya vasisinin de rızası gereklidir.
Başka bir erkek ile soybağı bulunan çocuk, bu bağ geçersiz kılınmadıkça tanınamaz.
Beyanda bulunulan nüfus memuru, sulh hâkimi, noter veya vasiyetnameyi açan hâkim, tanımayı babanın ve çocuğun kayıtlı bulunduğu nüfus memurluklarına bildirir.
Çocuğun kayıtlı bulunduğu nüfus memurluğu da tanımayı çocuğa, anasına, çocuk vesayet altında ise vesayet makamına bildirir.
Tanımanın İptali Davası
- Tanıyanın dava hakkı
- Tanıyan, yanılma, aldatma veya korkutma sebebiyle tanımanın iptalini dava edebilir.
- İptal davası anaya ve çocuğa karşı açılır.
- İlgililerin dava hakkı
- Ana, çocuk ve çocuğun ölümü hâlinde altsoyu, Cumhuriyet savcısı, Hazine ve diğer ilgililer tanımanın iptalini dava edebilirler.
- Dava tanıyana, tanıyan ölmüşse mirasçılarına karşı açılır.
Tanımanın İptali Davasında Davacı Olmak
Tanımayla ilgili, tanımanın yanılma, aldatma ve korkutma nedeniyle iptali davasında davacı tanıyan kimse davacıdır.
Diğer hakkı olan, ana, çocuk ve çocuğun ölümü halinde altsoyu, Cumhuriyet Savcısı, Hazine ve diğer ilgililerde tanımanın iptali davasında davacı olabileceklerdir.
Tanımanın iptali davası, bu davalar kişiye sıkı sıkıya bağlı haklardan olduğundan ayırtım gücü taşıyan ana ve çocuk tarafından bizzat açılabilecektir. Ancak ana ve çocuk ayırtım gücünü taşımıyorlarsa bu kez dava hakları yasal temsilcileri vasileri tarafından kullanılacaktır.
Tanımanın İptali Davasında Davalı Olmak
Tanıyan tarafından açılan tanımanın iptali davasında davalılar ana ve çocuk, çocuk küçük ise ona vesayet makamınca tayin edilen kayyım, ana, çocuk, çocuk küçük ise yine kayyım, çocuğun ölümü halinde alt soyu, Cumhuriyet Savcısı, Hazine ve diğer ilgililerin açtığı davada ise davalı tanıyan veya tanıyan ölmüş ise, onun mirasçılarıdır.
Tanımanın İptali Davasında İspat Yükü
Davacı, tanıyanın baba olmadığını ispatla yükümlüdür.
Ana veya çocuk tarafından tanıyanın baba olmadığı iddiasıyla açılan iptal davasında ispat yükü, tanıyanın, gebe kalma döneminde ana ile cinsel ilişkide bulunduğuna ilişkin inandırıcı kanıtları göstermesinden sonra doğar.
Tanımanın İptali Davasında Hak Düşürücü Süreler
Tanıyanın dava hakkı, iptal sebebinin öğrenildiği veya korkunun etkisinin ortadan kalktığı tarihten başlayarak bir yıl ve her hâlde tanımanın üzerinden beş yıl geçmekle düşer.
İlgililerin dava hakkı, davacının tanımayı ve tanıyanın çocuğun babası olamayacağını öğrendiği tarihten başlayarak bir yıl ve her hâlde tanımanın üzerinden beş yıl geçmekle düşer.
Çocuğun dava hakkı, ergin olmasından başlayarak bir yıl geçmekle düşer.
Yukarıdaki süreler geçtiği hâlde gecikmeyi haklı kılan sebep varsa, sebebin ortadan kalkmasından başlayarak bir ay içinde dava açılabilir.
Tanımanın İptali Davalarında Yetkili Mahkemeler
Davalıların genel hükümlerine göre yerleşim yeri mahkemesinde veya taraflardan birinin dava ve doğum sırasındaki yerleşim yeri mahkemesidir.
Tanımanın İptali Davalarında Görevli Mahkeme
Tanımanın iptali davalarında görev, 4787 sayılı kanunun 4.üncü maddesi gereğince Aile Mahkemelerine, Aile Mahkemeleri kurulmayan yerlerde Asliye Hukuk Mahkemelerine verilmiştir.
Yazar: Boşanma Avukatı Semiha ASLAN
2 Çocuk Annesi, İstanbul Barosuna Kayıtlı, Avukatlık Mesleğine Aşık, Boşanma Alanında İhtisas Sahibi.
Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi mezunuyum. Bağ-Kur avukatlığından emekliye ayrıldıktan sonra kendi Avukatlık ofisimde serbest avukatlık yaparak mesleğimi aşkla icra etmeye devam ediyorum. Herkesin çalışırken zevk aldığı bir iş yapması, en iyi verimi sağlamasına neden olur kanısındayım. Ayrıca İstanbul Barosu Başkanlığı CMK, Uygulama Merkezi ve Kadın Hakları Uygulama Merkezinde meslek içi eğitimlere katıldım. Özellikle boşanma, velayet ve edinilmiş mal paylaşımı davaları alanında ihtisas sahibiyim. Bana boşanma ile iligli danışmak için dilediğiniz zaman 0555 724 03 52 nolu hattımdan ulaşabilirsiniz.
Bu bilgiler size yardımcı oldu mu?
Daha fazla yardım almak için şimdi bize ulaşın!
