Kıdem Tazminatı Nedir?
Kıdem tazminatı, işçinin çeşitli sebeplerle işyerinden ayrılırken işveren tarafından 4857 sayılı İş Kanunu gereğince işçiye ödemekle yükümlü olduğu olduğu bir tazminat şeklidir.
KIDEM TAZMİNATI İLE HIZLI ÖZET
*En az bir yıl çalışmış olmalısınız.- *Kıdem tazminatı en son aldığınız aylık ücret üzerinden hesaplanır.
- *Kıdem tazminatı çalıştığınız her bir yıl için 30 günlük brüt ücret olarak ödenir. Beş buçuk yıl çalıştıysanız, 165 günlük brüt kıdem tazminatına hak kazanırsınız.
*Kıdem tazminatı tavanı en fazla yıllık 17.904,62 TL olabilir. - *Ücretin içinde yer alan; yol yardımı, yemek, ikramiye, prim gibi tüm ödemeler de tazminat hesabına katılıyor.
- *Kimler kıdem tazminat alabilir, detay için buraya bakabilirsiniz: Kimler kıdem tazminatı alabilir?
DETAYLAR İÇİN TIKLAYIN>
KİMLER KIDEM TAZMİNATI ALABİLİR?
Kıdem tazminatına hak kazanabilmek için çalıştığınız işyerindeki hizmet süresinin en az bir yıl olması ve işveren tarafından işten çıkarılmış olmanız gerekir. Nedensiz, tamamen keyfi olarak işten ayırılırsanız kıdem tazminatı alamazsınız. Ancak, erkekler askerlik hizmeti için ve kadınlar da evlilik nedeniyle işten ayrılmak zorunda kalırsa, tazminata hak kazanıyor. Ayrıca, emeklilik için gerekli süreyi ve prim ödeme gün sayısını doldurmuşsanız kendi isteğinizle işten ayrılırsanız dahi kıdem tazminatı alabilirsiniz.
KIDEM TAZMİNATI TAVANI NE KADAR?
2023 yılı ile birlikte asgari ücrete yapılan zamdan sonra çalışanların alacakları kıdem tazminat tavanları da değişti. Kıdem tazminatının tavan tutarı 2023 yılında (Ocak -Temmuz Dönemi) 17.904,62 TL olarak belirlendi. Bundan sonra işten çıkarılan bir işçi kıdem tazminatı olarak her yıl başına 17.904,62 TL alabilecek.
KIDEM TAZMİNATI NASIL HESAPLANIYOR?
Çalışana; her bir yıl için, 30 günlük (aylık brüt ücret) tazminat ödeniyor. Toplam tazminat tutarı da, çalışanın son aldığı aylık brüt ücretin, o işyerinde çalıştığı yıl süresi ile çarpılması ile bulunuyor. Ücretin içinde yer alan; yol yardımı, yemek, ikramiye, prim gibi tüm ödemeler de tazminat hesabına katılıyor.
Kıdem tazminatından vergi olarak sadece “damga vergisi” kesilir. Ayrıca kıdem tazminatı hesaplaması aylık brüt tutar üzerinden hesaplanır ve aylık brüt tutarının tavan sınırı vardır. 2023 yılı için kıdem tazminatı tavanı 17.904,62TL'dir. Yani kıdem tazminatı hesaplamasında 2023 yılı için en fazla 17.904,62 TL üzerinden hesaplama yapılabilir.
Örnek Kıdem Tazminatı Hesaplaması:
Brüt Ücret: 6.471 TL
Giriş Tarihi: 02.06.2015
Çıkış Tarihi: 10.08.2017
Giriş ve Çıkış Tarihi Farkı: 8 gün 2 ay 2 yıl
Çıkan sonuç gün bazında toplanır ve elle yapıldığı için +1 gün eklenir:
1 gün + 8 gün + 60 gün + 730 gün = 799 gün çalıştı. ( Normal gün hesabı)
Kıdem Günü: 799 * 30 gün /365 = 65,67 gün
Günlük Brüt Ücret: 6.471 TL/30 =215,70 TL
Brüt Kıdem Tazminatı: 65,67 *215,70 TL = 14.165,01TL
Damga Vergisi: 14.165,01TL * 0,00759 = 107,51TL
Net Kıdem Tazminatı: 14.165,01 TL – 33,22 TL = 14.131,79 TL
2023 yılı için tavan tazminat tutarı geçen kişi için örnek hesaplama:
Tam olarak 2 yıl çalıştığını ve brüt ücret ve yemek, ulaşım gibi yan hakları ile 20.000 TL aylık brüt kazanç elde ettiğini varsayalım. Bu durumda hesaplama için 20.000 TL değil, tavan ücret olan 17.904,62 TL kıdem tazminatı hesaplamasında baz alınacak. Sonuç olarak 17.904,62TL * 2 = 35.809,24 TL (Damga Vergisi 'de çıkarılarak) kıdem tazminatı ödemesi yapılacak.
Kıdem Tazminatı Davası Zaman Aşımı:
Kıdem Tazminatı davası, iş akdi 12.10.2017 tarihinden önce son bulanlarda 10 (on) yıl,
12.10.2017 tarihinden sonra son bulanlarda ise yapılan kanun değişikliği nedeniyle
5 (beş) yıl içinde açılmalıdır. Aksi taktirde zamanaşımına uğrar.
DETAYLAR
Kıdem Tazminatı Nedir?
İş sözleşmeniz son buldu ise, işvereniniz tarafından çalışmış bulunduğunuz her yıl için yılda 30 günlük alacağınız ücrettir.
İşçi Hangi Hallerde Kıdem Tazminatı Almaya Hak Kazanır:
- İş akdi işveren tarafından HAKSIZ YERE feshedilmişse
- İş akdi işçi tarafından HAKLI YERE feshedilmişse,
- İşçinin muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyla,
- İşçinin bağlı bulunduğu kanunla veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulu kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı veya toptan ödeme alması amacıyla,
- 4447/45 md.si 506 Sayılı Kanun’un 60. Maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartları veya aynı Kanunun Geçici 81 inci maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen 15 yıllık sigortalılık süresini ve 10 yıllık prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları nedeniyle feshedilmesiyle,
- Kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi isteği ile işten ayrılmasıyla,
- İş akdinin işçinin ölümü sebebiyle son bulmasıyla mirasçıları kıdem tazminatı almaya hak kazanır.
Bir Yıldan Az Çalıştıysanız Kıdem Tazminat Alamazsınız:
Herhangi bir işyerinde bir yıldan az çalışan işçiye kıdem tazminatı ödenmez. İşçinin ez az bir yıl çalışması gerekir. İşçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet akdinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır. Örneğin işçi işyerinde beş yıl altı ay çalışmışsa bu altı aylık süre için de 15 günlük tazminata hak kazanır ve toplam 165 günlük kıdem tazminatına hak kazanır.
Aynı İşyerinde Giriş Çıkışı Yapılan İşçilerin Kıdem Tazminatı Alma Hakkı:
İşçilerin kıdemleri, hizmet akdinin devam etmiş veya fasılalarla yeniden akdedilmiş olmasına bakılmaksızın aynı işverenin bir veya değişik işyerlerinde çalıştıkları süreler göz önüne alınarak hesaplanır.
İşyerinin Devredilmesi Halinde Kıdem Tazminatı Alma Hakkı:
İşyerlerinin devir veya intikali yahut herhangi bir suretle bir işverenden başka bir işverene geçmesi veya başka bir yere nakli halinde işçinin kıdemi, işyeri veya iş yerlerindeki hizmet akitleri sürelerinin toplamı üzerinden hesaplanır.
İşyerini Devreden ve Devralan İşverenlerin Kıdem Tazminatı Ödeme Sorumluluğu:
12/7/1975 tarihinden evvel işyeri devrolmuş veya herhangi bir suretle el değiştirmişse devir mukavelesinde aksine bir hüküm yoksa işlemiş kıdem tazminatlarından yeni işveren sorumludur.
12/7/1975 tarihinden itibaren işyerinin devri veya herhangi bir suretle el değiştirmesi halinde işlemiş kıdem tazminatlarından her iki işveren sorumludur. Ancak, işyerini devreden işverenlerin bu sorumlulukları işçiyi çalıştırdıkları sürelerle ve devir esnasındaki işçinin aldığı ücret seviyesiyle sınırlıdır.
Emeklilik Nedeniyle Kıdem Tazminatı Alma Şartları:
İşçinin emeklilik nedeniyle aylık veya toptan ödemeye hak kazanmış bulunduğunu ve kendisine aylık bağlanması veya toptan ödeme yapılması için yaşlılık sigortası bakımından bağlı bulunduğu kuruma veya sandığa müracaat etmiş olduğunu belgelemesi şarttır. İşçinin ölümü halinde bu şart aranmaz.
İşçinin Değişik Kamu Kuruluşlarında Geçen Hizmetleri Nedeniyle Kıdem Tazminatının Ödenme Şekli:
T.C. Emekli Sandığı Kanunu ve Sosyal Sigortalar Kanununa veya yalnız Sosyal Sigortalar Kanununa tabi olarak sadece aynı ya da değişik kamu kuruluşlarında geçen hizmet sürelerinin birleştirilmesi suretiyle Sosyal Sigortalar Kanununa göre yaşlılık veya malullük aylığına ya da toptan ödemeye hak kazanan işçiye, bu kamu kuruluşlarında geçirdiği hizmet sürelerinin toplamı üzerinden son kamu kuruluşu işverenince kıdem tazminatı ödenir.
İşçinin Daha Önce Çalıştığı Kamu Kuruluşundan Kıdem Tazminatını gerektirmeyecek şekilde İşten Ayrılması:
İşçinin Daha Önce Çalıştığı Kamu Kuruluşundan kıdem tazminatı ödenmesini gerektirmeyecek şekilde sona ermesi suretiyle geçen hizmet süreleri daha sonra çalıştığı kamu kuruluşlarında geçen hizmetleri nedeniyle ödenecek kıdem tazminatının hesabında dikkate alınmaz. Ancak, bu tazminatın T.C. Emekli Sandığına tabi olarak geçen hizmet süresine ait kısmı için ödenecek miktar, yaşlılık veya malullük aylığının başlangıç tarihinde T.C. Emekli Sandığı Kanununun yürürlükteki hükümlerine göre emeklilik ikramiyesi için öngörülen miktardan fazla olamaz.
Kıdem Tazminatı Hangi Ücret Üzerinden Hesaplanır:
Kıdem tazminatı işçinin işten ayrıldığı tarihteki en son aldığı brüt ücreti üzerinden hesaplanır.
Parçabaşı, Akort, Götürü veya Yüzde Usulü Gibi Ücretin Sabit Olmadığı Hallerde Kıdem Tazminatının Hesaplanmasında Usul:
Parça başı, akort, götürü veya yüzde usulü gibi ücretin sabit olmadığı hallerde son bir yıllık süre içinde ödenen ücretin o süre içinde çalışılan günlere bölünmesi suretiyle bulunacak ortalama ücret bu tazminatın hesabına esas tutulur.
Kıdem Tazminatının Hesaplanması Usulü:
Kıdem tazminatına esas olacak ücretin hesabında ücrete ilaveten işçiye sağlanmış olan para ve para ile ölçülmesi mümkün akdi ve kanundan doğan menfaatler de göz önünde tutulur.
Kıdem Tazminatı Toplu Sözleşme İle Arttırılabilir mi:
Kıdem Tazminatı Toplu Sözleşme ile arttırılabilir. Ancak, toplu sözleşmelerle ve hizmet akitleriyle belirlenen kıdem tazminatlarının yıllık miktarı, Devlet Memurları Kanunu’na tabi en yüksek Devlet memuruna 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre bir hizmet yılı için ödenecek azami emeklilik ikramiyesini geçemez.
Kıdem Tazminatının Zamanında Ödenmemesi Nedeniyle Hesaplanacak Faiz:
Kıdem Tazminatının zamanında ödenmemesi sebebiyle açılacak davanın sonunda hakim gecikme süresi için, ödenmeyen süreye göre mevduata uygulanan en yüksek faizin ödenmesine hükmeder.
Yazar: İş Hukuku Avukatı Semiha ASLAN
2 Çocuk Annesi, İstanbul Barosuna Kayıtlı, Avukatlık Mesleğine Aşık, İş Hukuku Alanında İhtisas Sahibi.
Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi mezunuyum.Kayseri’de DİSK’e bağlı Genel İş Sendikasında sözleşmeli avukat olarak bir yıl görev yaptım. Bağ-Kur avukatlığından 1998 yılında emekliye ayrıldıktan sonra kendi Avukatlık ofisimde serbest avukatlık yaparak mesleğimi aşkla icra etmeye devam ediyorum. Herkesin çalışırken zevk aldığı bir iş yapması, en iyi verimi sağlamasına neden olur kanısındayım. Ayrıca İstanbul Barosu Başkanlığı CMK, Uygulama Merkezi meslek içi eğitimlere katıldım. 40 yılı aşkın avukatlık deneyimine ve İş Hukuku Davaları alanında ihtisas sahibiyim. Bana İş hukuku ile iligli danışmak için dilediğiniz zaman 0555 724 03 52 nolu hattımdan ulaşabilirsiniz.
Bu bilgiler size yardımcı oldu mu?
Daha fazla yardım almak için şimdi bize ulaşın!
☏ 0555 724 03 52 ☏ 0216 606 0352
