Bu Makalede ;
Belirli süreli iş sözleşmesi, işveren tarafından haksız olarak feshedilmiş ise talep edebileceğiniz alacaklar hakkında bilgi paylaşacağım.
Özetle:
Eğer sözleşmede iş sözleşmesinin haksız olarak feshedilmesi durumunda cezai şart ödeneceğine dair bir hüküm varsa sözleşmeyi fesheden taraf kararlaştırılan bu cezai şartı ödemek zorundadır.
Bakiye süre ücreti, yalnızca belirli süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçi tarafından talep edilebilen bir ücrettir. Belirli süreli iş sözleşmesi ile çalışan bir işçinin, bu sürenin bitiminden önce iş sözleşmesinin işveren tarafından haksız olarak feshedilmesi halinde bakiye süre ücreti istenebilecektir.
Hakim cezai şart ve bakiye süre ücreti dışında tüm durum ve koşulları göz önünde tutarak miktarını serbestçe belirleyeceği bir ek tazminatın da işçiye ödenmesine hükmedebilir.
BELİRLİ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİ VE İŞVEREN TARAFINDAN HAKSIZ FESHİ
4857 sayılı İş Kanunu Madde 11’de;
Belirli ve belirsiz süreli iş sözleşmesi
Madde 11 – İş ilişkisinin bir süreye bağlı olarak yapılmadığı halde sözleşme belirsiz süreli sayılır. Belirli süreli işlerde veya belli bir işin tamamlanması veya belirli bir olgunun ortaya çıkması gibi objektif koşullara bağlı olarak işveren ile işçi arasında yazılı şekilde yapılan iş sözleşmesi belirli süreli iş sözleşmesidir.
Belirli süreli iş sözleşmesi, esaslı bir neden olmadıkça, birden fazla üst üste (zincirleme) yapılamaz. Aksi halde iş sözleşmesi başlangıçtan itibaren belirsiz süreli kabul edilir.
Esaslı nedene dayalı zincirleme iş sözleşmeleri, belirli süreli olma özelliğini korurlar.
BELİRLİ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMELERİNDE İHBAR VE KIDEM TAZMİNATI
İHBAR TAZMİNATI : Belirli süreli iş sözleşmeleri, iş sözleşmesinin bittiği tarih önceden belirli olduğu için ihbara gerek olmayan sözleşmelerdir. Dolayısıyla belirli süreli iş sözleşmelerinde ihbar tazminatı söz konusu değildir.
KIDEM TAZMİNATI: 1 yıl çalışma şartını dolduran ve kıdem alma şartlarını sağlayan bir işçiye hizmet sözleşmesinin belirli veya belirsiz süreli olmasına bakılmaksızın kıdem tazminatı ödenir.
BELİRLİ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİNİN İŞVEREN TARAFINDAN HAKSIZ OLARAK FESHEDİLMESİ
Belirli süreli iş sözleşmesiyle çalışan bir işçinin iş sözleşmesi, işveren tarafından haksız olarak feshedilirse işçinin hak kazandığı bazı alacak kalemleri vardır.
1- Eğer sözleşmede iş sözleşmesinin haksız olarak feshedilmesi durumunda cezai şart ödeneceğine dair bir hüküm varsa sözleşmeyi fesheden taraf kararlaştırılan bu cezai şartı ödemek zorundadır. Fakat bu cezai şart hem işçi hem de işveren için olmalıdır. Zira sözleşmeye sadece tek taraf için cezai şart konulamaz.
2- Cezai şartın yanı sıra Borçlar Kanunu hükümleri uyarınca işçi, fesih tarihinden süre bitimine kadar olan ücretini işverenden talep etme hakkına sahiptir. Bu ücrete bakiye ücret veya bakiye süre ücreti denilmektedir.
---Bakiye süre ücreti tarafların belirlediği bir tutar olmaktan çok, mahkemenin belirlediği bir tutardır.
---Bakiye süre ücretinin hesaplanmasında işçinin maddi kaybı ve kazancı, gelir gider dengesi gibi birçok durum göz önünde bulundurulur.
---İşçi bu süreç içerisinde başka bir işte çalışmışsa buradan sağladığı kazanç bu sürelerin ücretinden düşülür. ( Bu süreler çalışılmayan süreler olduğu için üzerinden SGK payı ödenmez.)
--- İşçi bu süreç içerisinde bilinçli olarak çalışmaktan imtina ettiyse bakiye süre ücretinden indirim yapılırken bu durum da göz önünde bulundurulur
3- Hakim cezai şart ve bakiye süre ücreti dışında tüm durum ve koşulları göz önünde tutarak miktarını serbestçe belirleyeceği bir ek tazminatın da işçiye ödenmesine hükmedebilir. Fakat hakimin belirleyeceği bu tazminat tutarı işçinin 6 aylık ücretinden fazla olamaz.
( Bu tazminat bakiye süre ücretinin yanında ayrı bir tazminattır. İşvereni cezalandırma amacı taşır.)
NOT: Belirli süreli iş sözleşmesi işveren tarafından süresinden önce haksız feshedilirse işveren;
- Cezai şart
- Bakiye süre ücreti
- Ayrıca ek bir tazminatı da
kapsayan yüklü miktarda bir ödeme yapmak durumunda kalabilir.
BORÇLAR KANUNU md. 438
Haklı sebebe dayanmayan fesihte
MADDE 438- İşveren, haklı sebep olmaksızın hizmet sözleşmesini derhâl feshederse işçi, belirsiz süreli sözleşmelerde, fesih bildirim süresine; belirli süreli sözleşmelerde ise, sözleşme süresine uyulmaması durumunda, bu sürelere uyulmuş olsaydı kazanabileceği miktarı, tazminat olarak isteyebilir.
Belirli süreli hizmet sözleşmesinde işçinin hizmet sözleşmesinin sona ermesi yüzünden tasarruf ettiği miktar ile başka bir işten elde ettiği veya bilerek elde etmekten kaçındığı gelir, tazminattan indirilir.
Hâkim, bütün durum ve koşulları göz önünde tutarak, ayrıca miktarını serbestçe belirleyeceği bir tazminatın işçiye ödenmesine karar verebilir; ancak belirlenecek tazminat miktarı, işçinin altı aylık ücretinden fazla olamaz.
BAKİYE SÜRE ÜCRETİ ÖDENME ZAMANI
Bu konuda 4857 s. İş Kanunu’nda düzenleme yoktur. Fakat genel borçlar hukuku ilkesi gereğince;
‘’ İşveren belirli süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçinin iş sözleşmesini haklı bir nedene dayanmadan derhal feshettiği takdirde fesih tarihinden itibaren;
İşgörme ediminin yerine getirilmesini kusuruyla engellediği veya kabulde temerrüde düştüğü andan itibaren bakiye süre ücretini işçiye derhal ödemelidir. ‘’
BAKİYE SÜRE ÜCRETİNDE FAİZ BAŞLANGICI
Bakiye süre ücretinin ödenmesi gerektiği zamanda ödemekle yükümlü olan işverenin işçiye zamanında bakiye süre ücretini ödememesi halinde işçinin, işverene borcunu ödemeye davet eden ihtarname çekmesi üzerine işveren temerrüde düşer ve ihtarnamedeki sürenin bitimini takip eden günden itibaren faiz işlemeye başlar.
İşverenin ihtarnameyle temerrüde düşürülmemesi halinde ise;
- Davanın açıldığı
Veya
- Islah tarihinden itibaren
yasal faiz uygulanmaktadır.
BAKİYE SÜRE ÜCRETİNE UYGULANACAK OLAN FAİZ
Bakiye süre ücretinin zamanında ödenmemesi nedeniyle uygulanacak faiz YASAL FAİZ olacaktır.
BAKİYE SÜRE ÜCRETİNDE ZAMANAŞIMI
Bakiye süre ücreti bir işçilik alacağı olduğu için alacaklarla ilgili genel bir düzenleme olan BORÇLAR KANUNU md. 146 uyarınca;
‘’Kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça, her alacak 10 yıllık zamanaşımına tabidir.’’
Hükmüne dayanarak 10 yıllık zamanaşımına tabidir.
BAKİYE SÜRE ÜCRETİNDE GÖREVLİ MAHKEME
Belirli süreli iş sözleşmesi işveren tarafından haksız olarak feshedilen İşçilerin bakiye süre ücretlerini alabilmek için açacakları İşçi Alacağı Davalarında görevli mahkeme İş Mahkemeleridir.
BAKİYE SÜRE ÜCRETİNDE YETKİLİ MAHKEME
İş davalarında 7036 s. İş Mahkemeleri Kanunu’nun 6. maddesi uyarınca
Yetki
MADDE 6- (1) İş mahkemelerinde açılacak davalarda yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesi ile işin veya işlemin yapıldığı yer mahkemesidir.
(2) Davalı birden fazla ise bunlardan birinin yerleşim yeri mahkemesi de yetkilidir.
(3) İş kazasından doğan tazminat davalarında, iş kazasının veya zararın meydana geldiği yer ile zarar gören işçinin yerleşim yeri mahkemesi de yetkilidir.
(4) İş mahkemelerinin yetkilerine ilişkin olarak diğer kanunlarda yer alan hükümler saklıdır.
(5) Bu madde hükümlerine aykırı yetki sözleşmeleri geçersizdir.
6100 s. Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na göre genel yetkili mahkeme
davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir.
BAKİYE SÜRE ÜCRETİNDE İSPAT
- Sözleşmenin belirli süreli iş sözleşmesi olduğunu ve süresinden önce feshedildiğini ispat yükü DAVACIDADIR.
- Sözleşmenin haklı olarak feshedildiğini ve bakiye süre ücreti alacağının doğmadığını ispat yükü ise İŞVERENDEDİR.
- Davacının yeni iş bulma imkanının olup olmadığı, bakiye süresinin ne kadar olacağı,kazanmakten kasten feragat edilen ücretler,başka işte çalışıldıysa o işten elde edilen kazanç miktarı gibi durumlar SGK kayıtları, bilirkişi incelemeleriyle tespit edilmelidir.
- Bakiye ücret alacağından yapılan indirimde indirim oranı hakim tarafından tayin edilecektir.
BAKİYE SÜRE ÜCRETİNİN HESABINDA HANGİ ÜCRET ESAS ALINIR?
Bakiye süre ücretinin hesabında işçinin son temel brüt ücreti esas alınır.
NOT: SÖZLEŞME SÜRESİ - ÇALIŞILAN SÜRE = BAKİYE SÜRE
BELİRLİ İŞ SÖZLEŞMESİNDE İHBAR TAZMİNATI TALEP EDİLEBİLİR Mİ?
Belirli iş sözleşmesi ile çalışanlar ihbar tazminatı talep edemez.
İşçiye belirli iş sözleşmesinin varlığına rağmen ihbar tazminatı ödenmişse bu tutar, bakiye süre ücretinden yapılan indirimlerden sonra kalan miktardan mahsup edilir.
İş Hukuku hakkında detaylı bilgi almak için 0216 606 03 50 veya 0555 724 03 52 No'lu hattan Av.Semiha ASLAN'a ulaşabilir veya ziyaretimize gelebilir, her türlü hukuki konuda danışabilirsiniz.
